Naar aanleiding van een nieuwe campagne over aandacht in het verkeer die in september 2015 start, heeft de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) de omvang van het probleem van afleiding opnieuw geschat.
Sociale media in het verkeer
De campagne heeft als insteek dat sociale media en deelnemen aan het verkeer niet samengaan. Daarom is bij de schatting van het aantal verkeersdoden door afleiding specifiek aandacht besteed aan de mogelijke effecten van het sturen en ontvangen van tekstberichten en het gebruik van sociale media.
Aantal verkeersdoden door afleiding lastig te schatten
De enige cijfers over veiligheidseffecten van afleiding die beschikbaar zijn, betreffen het aandeel ongevallen waarbij afleiding een rol heeft gespeeld. Deze gegevens komen uit overwegend buitenlandse studies, die veel methodologische beperkingen kennen. Ook is er niets bekend over de prevalentie van afleiding, dat wil zeggen hoe vaak en hoe lang verschillende vormen van afleiding in het verkeer voorkomen. Het aantal verkeersdoden door afleiding in Nederland is daarom lastig te schatten. Wel is duidelijk dat afleiding leidt tot een slechtere uitoefening van de verkeerstaak en dat afleiding een aanzienlijke rol speelt bij het ontstaan van ongevallen. Op basis van het bestaande onderzoek is slechts een bandbreedte aan te geven van het aantal verkeersdoden in Nederland bij ongevallen waarbij afleiding een rol heeft gespeeld.
Aangezien er sinds 2013 geen nieuwe studies naar het aandeel verkeersongevallen door afleiding bekend zijn, wordt geschat dat het jaarlijks nog steeds gaat om ten minste enige tientallen verkeersdoden, met een bovengrens van ruim honderd. Hoeveel daarvan het gevolg zijn van het sturen en ontvangen van tekstberichten of van het gebruik van andere functies van smartphones is niet aan te geven. Wel is duidelijk dat juist deze activiteiten behoren tot de gevaarlijkste vormen van afleiding.
Toename smartphonegebruik wellicht slecht voor verkeersveiligheid
Aangezien in algemene zin het smartphonegebruik toeneemt, zou je verwachten dat ook het verkeersveiligheidsprobleem door smartphonegebruik toeneemt. Dit is echter om verschillende redenen onbekend. Het feit dat meer mensen een smartphone bezitten en gebruiken, betekent nog niet dat de smartphone meer in het verkeer gebruikt wordt; daarover is nog onvoldoende informatie. Daarnaast zou je het type gebruik in het verkeer moeten weten (bijvoorbeeld bellen, appen, navigatie) en door welk type verkeersdeelnemer (bijvoorbeeld ervaring, leeftijd, vervoermiddel) om de consequenties voor de verkeersveiligheid te schatten. Tenslotte is ook nog onduidelijk hoe het gebruik en het risico zich de komende jaren zullen ontwikkelen. Nu gebruiken ouderen bijvoorbeeld nog nauwelijks een smartphone in het verkeer. In komende jaren zal vermoedelijk een verschuiving optreden als de jongeren die nu gewend zijn de smartphone veel te gebruiken, ouder worden en dat mogelijk ook in het verkeer gaan doen. Ook daarover is nog onvoldoende informatie.